Moestuin: Je eigen groente en kruiden kweken

Voorbereiding

Een eigen moestuin is fantastisch. Er is niets leukers dan je eigen groente, fruit en kruiden kweken en opeten. Wie een eigen moestuin wil beginnen moet vantevoren wel goed nadenken, want hoewel het hebben van een eigen moestuin veel voordelen met zich meebrengt, zijn er ook enkele nadelen waar je rekening mee moet houden:

1. Tijdsintensief: Een moestuin vereist regelmatige aandacht. Je moet zaaien, wieden, water geven, bemesten en oogsten. Vooral het onderhoud kan als je een druk leven hebt, een uitdaging zijn. Het is daarom goed om je vantevoren goed in te lezen in de planten zodat het overzichtelijk en leuk blijft.

2. Ruimte en Locatie: Niet iedereen heeft voldoende ruimte voor een moestuin (al hoeft deze niet groot te zijn!). Zelfs als je veel ruimte hebt, moet je ervoor zorgen dat de locatie voldoende zonlicht krijgt en dat de bodemkwaliteit goed is. Een eigen moestuin kan flink overwoekeren en groeien, je kunt er dan ook voor kiezen om bepaalde planten en kruiden in potten te zetten. Dit kan het overzichtelijk maken en kan je ook spelen met de zonlocatie. 
   
   Ben je echt helemaal nieuw in de wereld van moestuinen, begin dan het eerste jaar met een bak van 1x1 meter en verdeel dat in 9 vakken. Zo kan je heel eenvoudig en overzichtelijk leren wat bepaalde planten doen.
   
   Een handige website met app hiervoor is makkelijkemoestuin.nl

3. Kosten: Hoewel het kweken van je eigen groenten en kruiden geld kan besparen in vergelijking met het kopen van biologische producten in de winkel, zijn er aanvankelijke kosten verbonden aan het opzetten van een moestuin. Denk aan zaden, tuingereedschap, meststoffen en mogelijke kosten voor bodemverbetering.

4. Weersafhankelijkheid: Moestuinieren is sterk afhankelijk van het weer. Te veel regen, te weinig regen, vorst of hittegolven kunnen de groei van je gewassen beïnvloeden. Een goede voorbereiding kan de verschillen in tussen weersinvloeden verminderen en het kweken van je eigen prodcuten vereenvoudigen.

5. Plaag- en ziektebeheer: Insectenplagen en plantenziekten kunnen je gewassen aantasten. Het kan een uitdaging zijn om op een natuurlijke manier met deze problemen om te gaan.

6. Geduld: Het duurt even voordat je letterlijk de vruchten van je arbeid kunt plukken. Sommige gewassen hebben meer tijd nodig om te groeien dan andere.

7. Seizoensgebondenheid: Je kunt alleen groenten en kruiden verbouwen die geschikt zijn voor het huidige seizoen en je klimaatzone. Dit betekent dat je niet het hele jaar door alle soorten producten kunt kweken.

8. Oogsttijd en Overvloed: Soms kan de oogsttijd samenvallen met een overvloed aan groenten of kruiden, wat betekent dat je veel van één ding hebt en het moet bewaren of delen met anderen.

Tip: Wie wil tuinieren en zich laten inspireren doet er goed aan om de film The Biggest Little Farm te kijken. Deze is bijvoorbeeld hier op Netflix te zien. Deze film gaat over het leven op de boerderij en het houden van je eigen dieren en het kweken van je eigen gewassen. Bekijk hier de trailer:

Veel mensen vinden voldoening in het kweken van hun eigen voedsel en genieten van de smaak van verse, zelfgekweekte producten. Het is belangrijk om realistisch te zijn over je beschikbare tijd, ruimte en middelen voordat je aan een moestuin begint, maar met de juiste planning en inzet kunnen de voordelen overwegen! Bedenk dus goed waar je de moestuin gaat plaatsen en lees je vantevoren goed in, dan komt alles goed.

Groente en fruit

Stap 1: Kies de juiste plek 

Het succes van je groentetuin begint met de juiste plek in je tuin. Kies een plek met voldoende zonlicht (meestal minstens 6 uur per dag) en goede afwatering. Zorg ervoor dat de grond goed wordt belucht en vruchtbaar is. Je kunt hiervoor speciale bodemverbeteraars en aarde kopen bij de meeste tuincentra. Soms is het nodig om de PH waardes van de grond te meten om te kijken of deze geschikt is voor de gewassen die je wilt kweken.

Let ook op dat het stuk grond goed afgebakend is en elk gewas zijn eigen kant op kan gaan zonder dat het anderen verdrukt. Beginnende kwekers zetten vaak te veel groenteplantjes bij elkaar waardoor het onoverzichtelijk wordt en de resultaten tegen vallen. 

Stap 2: Kies de juiste gewassen

Kies de juiste groente- en fruitplanten die geschikt zijn voor jouw klimaat, de beschikbare ruimte en die je vooral zelf graag eet. Begin met eenvoudige groenten en fruit zoals bijvoorbeeld tomaten, aardbeien, bramen, sla, courgettes of bonen. Lees je goed in hoeveel ruimte, zon en vocht deze planten nodig hebben. Zet hoge planten achteraan en laaggroeiende vooraan zodat ze niet in de schaduw staan. Ook de vochthuishouding en het type grond verschilt per gewas. Probeer daarbij gelijkgestemden wat dichter bij elkaar te zetten zodat je met sproeien bepaalde plekken in de moestuin kunt combineren.

Stap 3: Zaaien of Planten

Volg de aanbevelingen op het zaad- of plantenlabel voor de juiste plantdiepte en plantafstand. Zaai of plant op het juiste moment. Vooral planten die niet tegen nachtvorst kunnen moeten wat later in het seizoen geplant worden. Het gebruik van een zaaikalender zoals onderstaande van de Bolster kan je hier goed bij van pas komen.

Stap 4: Onderhoud

Zodra je je plantjes in de grond hebt zitten begint het spel pas echt. Onkruid en ongedierte proberen je het zo moeilijk mogelijk te maken en als je niet oppast ziet je moestuin er binnen de kortste keren overwoekerd uit. Houd je gewassen dus vrij van onkruid, geef ze regelmatig water en let op tekenen van plagen of ziekten. Bemest je planten zoals aanbevolen. Wat handig is is om een handboekje te maken over al je groenteplanten waarin je een onderhoudsplannetje maakt. 

Stap 5: Oogsten en consumeren

Het harde werken en liefde die je in je plantjes hebt gestoken wordt eindelijk beloond. Je mag de groente of het fruit gaan plukken en lekker gaan opeten. Zorg er voor dat je weet wat het perfecte moment is om te oogsten. Een onrijpe aardbei is niet lekker, maar een te grote courgette heeft ook minder smaak. Het kans soms heel snel gaan, dus wees alert en geniet!  Heb je te veel van bepaalde producten, zoals courgettes, dan kan je ze ook inmaken in zoet/zuur en blijven ze nog heel lang goed. Of geef gewoon wat weg aan de buren of vrienden.

Kruiden

Je eigen kruiden kweken

Naast groente en fruit is het ook heel leuk en lekker om je eigen kruiden te hebben. Dit is heel eenvoudig, overzichtelijk en super gezond. De kruiden zijn heerlijk door je eten, of om je eigen thee te maken en leveren van voor- tot najaar bloemen en bijen in je tuin. Hoe je je eigen kruiden kweekt staat in onderstaand stappenplan: 

Stap 1: Kies je favoriete kruiden

Kies de kruiden die je in het dagelijks leven gebruikt of zou willen gebruiken. Kruiden zoals tijm, rozemarijn, peterselie, bieslook of munt zijn heel eenvoudig te houden en heerlijk om te nuttigen.

Stap 2: Kruiden in potten of in de moestuin

Afhankelijk van de kruiden die je kiest kan je deze bij elkaar of op verschillende plekken in potten of in de moestuin zetten. Door ze in potten te zetten kan je ze af en toe verplaatsen zodat ze altijd in de zon staan. Ook is het goed om setjes van planten te maken die goed bij elkaar passen betreffende grond en vocht. Zo heb je de wat harde/droge kruiden zoals tijm, rozemarijn, salie en oregano die het goed doen samen of de wat zachtere vochtige zoals bieslook, peterselie, munt en koriander. 

Stap 3: Planten

Vul de potten met potgrond of zorg voor aanplantgrond in je moetuin en plant je kruiden. Zorg voor voldoende ruimte tussen elke plant om overbevolking te voorkomen. In het begin van het seizoen zijn de plantjes nog klein, maar sommige snelgroeiende volwassen planten kunnen veel ruimte in beslag nemen. 

Stap 4: Onderhoud

Kruiden hebben meestal regelmatig water nodig, maar zorg ervoor dat de potten niet te nat blijven staan. Knip de kruiden regelmatig om groei te stimuleren en te oogsten voor gebruik in je gerechten. Zorg ook dat dorre bladeren worden verwijderd en onkruid geen kans krijgt. Bescherm je kruiden tegen te veel zon door wat schaduw te creeeren of te veel regen door een lichtdoorlatend dakje te maken.

Stap 5: Oogsten en consumeren

Als je plantjes hebt gekocht, dan kan je direct al beginnen met het consumeren van je kruiden. Zelf gezaaide kruiden duren wat langer. Pluk je plantjes niet te snel kaal zorg dat ze goed kunnen groeien. Als ze eenmaal gaan en de omstandigheden zijn er naar, dan kan het ook zijn dat je enorm veel takjes en blaadjes aan je kruidenplantjes krijgt. Soms is het goed om ze dan even te snoeien en de blaadjes te drogen. Zo kan je in de winter toch je eigen kruiden gebruiken door je eten of in de thee.

Tips en Tricks

Een eigen moestuin is leuk en kan heel eenvoudig zijn, maar soms lukt het ook gewoon niet. Dat kan liggen aan het plantje, de weersomstandigheden, de bodem of een insectenplaag waar je niets aan kunt doen. Toch hebben we hier een paar tips voor een succesvolle makkelijke moestuin:

• Composteren: Maak je eigen compost om de bodemkwaliteit te verbeteren. Een goede lucht en vochtdoorlatende bodem met diertjes zoals wormen en kevertjes is een goudmijn aan voeding voor je moestuin.
• Seizoensplanning: Plan je groentetuin zorgvuldig volgens de seizoenen. Gebruik hiervoor een zaai en onderhoudskalender.
• Houdt het overzichtelijk: Je hoeft geen grote moestuin te hebben voor een mooie oogst. Een houten frame van 1x1 meter verdeeld in 9 vakken is al een hele mooie opzet voor je makkelijke moestuin.
• Plant op de juiste plek: Elke plant in je moestuin heeft zo zijn eigen voorkeur. De zon, de wind en het water hebben invloed op de groei. Let daar goed op, dan kan het niet mis gaan. Deel daarvoor de planten en kruiden in in de volgende groepen: 
  • Volle zon: de plant heeft meer dan 6 uur direct zonlicht nodig. 
  • Halfzon / Halfschaduw: de plant verdraagt wel wat schaduw, maar heeft ook 4 tot 6 uur zonlicht nodig. 
  • Schaduw: geef de plant een plekje met minder dan 4 uur directe zon. Bijvoorbeeld onder een boom of op een overdekt terras.
• Water geven: De meeste planten gaan dood door te weinig water en sommige planten gaan dood door te veel water. Let er dus goed op dat je de plantjes de juiste hoeveelheid water geeft. Kijk ook hoe een plantje daarop reageert en pas daar de hoeveelheden daar op aan. Wil je niet elke dag zelf water geven, zorg dan voor een automatische sproeier die op gezette tijden zorgt voor de juiste hoeveelheid vocht. Dit is ook handig voor de zomervakantie, wanneer het vaak heel warm en droog is.
• Leren en experimenteren: Blijf leren over tuinieren en probeer nieuwe groenten en kruiden uit om je tuinvaardigheden te verbeteren. Fouten maken mag!
• Deel je groenten uit: Soms heb je groente, fruit en kruiden in overvloed. Laat anderen daarvan mee genieten. Dit geeft nog meer voldoening.